ბიოგრაფიის ტექტსი

ბიოგრაფიის ტექტსი /დ.ფკნგ/ალდკბნდ/ლბკნზდ/,.მნზდ./,ვმ ნდფ,./ვმ დ., დმ ფ.,მ სდფ,.სმცვ.სდბჯს.ბვჯსვ,ჯბსვ,.ჯშვ,სმბვ,.სმვს,

ბიოგრაფია

ცეცხლოვანი ქალთევზას წელიწადი

ჩრდილების როკვა

     
...თუ მასეა...
 ...რადგან მასე ყოფილა ამბავი...
 ...კარგი, დამშვიდდი, კეთილო კაცო...
 ...მეც დავმშვიდდები... როგორ შემაშინე თავიდან... ერთი წამით გავალ, სახეზე წყალს შევისხამ... სულს მოვიბრუნებ...
 შენი მოულოდნელი სტუმრობით ჩაძინებული იარები გადამიხსენი. იმდენს ვინახავ გულში, გასკდა ოხერი... რადგან კარზე ხარ მომდგარი... რადგან შენმა სატრფომ თუ ბედისწერამ ამ მიყრუებულ ადგილას გამოგგზავნა... მ ა ს თუ არ ჩავთვლით, პირველი ადამიანი ხარ, ვისაც ვხედავ დიდი, დიდი ხნის მანძილზე... კარგი კაცი ჩანხარ... შენმა ნაამბობმა გული ამიჩვილა.. შენმა ცრემლებმა... მე კი... აღარ შემიძლია ამდენის ტარება, მოგიყვები ყველაფერს დაუფარავად, და მერე ჯანდაბამდის გზა მქონია!
 ასმათი მქვია.
 ...მკითხავ, როგორ ვატარებ დღეებს? არ მკითხავ? შენი ცნობისმოყვარეობა მხოლოდ მ ა ს ეხება? არა, არ გინდა თვალთმაქცობა, ვიცი, რომ ასეა.
      მკითხავ, ვინა ვართ ერთმანეთის? რატომ ვცხოვრობთ ერთად ამ მიყრუებულ გამოქვაბულში? დაიჯერებ, რომ გითხრა, მეგობრები ვართ-მეთქი? ყველაფერს დაიჯერებ? ამქვეყნად ყველაფერი ხდება?
 დღეებს კი ასე ვატარებ. დილაობით მ ა ს სანადიროდ ვაცილებ. ცხენს შევუკაზმავ, ძვირფასთვლებიან უნაგირს და უზანგს გავუპრიალებ. მერე აქ ვბრუნდები და...
 და არაფერი. წუთი წუთს მისდევს, ფიქრი _ ფიქრს. წარსული სულ უფრო უცრაურ იერს იღებს ამდენი ხარშვით, სულ დაკარგა სიმკვრივე, ჩაფლავდა, ჩაიდღლიზა. უგემურ უსარგებლო მასად იქცა. პლატონი სანამ ცხოვრებას მზეზე ჩრდილების როკვას მიამსგავსებდა,  _  რას გაოცდი, მეფის კარზე განათლება მაქვს მიღებული _ ისიც ალბათ კარგა ხანს ცხოვრობდა რაღაც თავის გამოქვაბულში... ზურგით გამოსასვლელისკენ... თუ გამოსავალისკენ...
 გავალ, გამოვალ... ველოდები, როდის დაბრუნდება... ველოდები, მის შემდეგაც, როცა დაბრუნდება... ყველაზე დიდი ჩრდილია ამქვეყნად ლოდინი. ლოდინში გადის ყველაზე გულის გამაწვრილებლად დრო, მდორედ და ბლანტად...
 წლებია, ტყუილუბრალოდ ველოდები.
 ერთად შეგვყარა ბედმა, საერთო კი არაფერი გვაქვს, ერთი ადამიანის გარდა, ვის ძებნაშიც ვართ ამდენი ხანია, ვისი პოვნის იმედიც გვაბამს ერთმანეთთან ჩვევის თუ ვალდებულების მყარი თოკებით. თორემ, საერთო კი არა, სალაპარაკოც არ გვქონია არასდროს, თურმე, მე და მ ა ს. როცა ვნება გონებას გიბინდავს, ეს არც გაწუხებს, შეიძლება, ვერც შეამჩნიო. მაგრამ, მერე... თუ ერთ გამოქვაბულში მოხვდით... თანაც მყარი, ჩვევის თუ ვალდებულებების თოკებით დაბმულები...
 უკვე კარგა ხანია, მინდა, ყველაფერი გადაწყდეს...…გაწყდეს _ იქ, სადაც წვრილია... ნეტავ ვიპოვოთ, ვისაც ვეძებთ, ვისი პოვნაც ასე მეშინოდა წლების წინ... დავისვენებთ მეც და ი ს ი ც. იმ სიკვდილმისჯილს ვგავარ, დღიდან დღემდე რომ გადაუვადებენ სასჯელს, და ისიც დღიდან დღემდე ყოველდღე ემზადება სიკვდილისთვის...
 ახლა მზეს შესახებ მოგიყვები.
                              _
 მზე მე დავარქვი.
 პირველად რომ დავინახე, _ ბავშვები ვიყავით, _ აღტაცებით წამოვიძახე, რა ლამაზია, მზესავით ბრდღვიალა-მეთქი.
 ყველას გაეცინა, მეფე კი მომიბრუნდა და მკითხა, გინდა, მისი სეფე-ქალი გახდეო?
 გამიხარდა. ერთი შეხედვით შემიყვარდა, ისეთი უცნაური სილამაზისა იყო.
 გარშემომყოფთა მთავარი მოვალეობა მისით აღტაცება და მასზე ზრუნვა იყო. მეც მის აღტაცებაში და მასზე ზრუნვაში ვიზრდებოდი, თავიც კი იმიტომ მიყვარდა, მგონი, პატივი რომ მეღირსა, მისთვის მემსახურა. ხშირად მიწოდებდა დას, და ეს ყველაზე ბედნიერი წუთები იყო ჩემს ბავშვობაში. ჩემს დანიშნულებას მისი სურვილების ხმამაღლა გაცხადება წარმოადგენდა, იმიტომ რომ მზე სამყაროსგან მოშორებით არსებობდა და პირდაპირ არ ეხებოდა მას. ამისთვის მე ვყავდი, პატარა დაუღალავი სხივი, უსაზღვროდ ამაყი ამით. იცოდა მზემ, რომ მზე იყო, რომ მის გარშემო ბრუნავდა კაცობრიობა...
 მეფემ მზეს ულამაზესი კოშკი აუგო, ტახტი იაგუნდებით და ლალებით გააწყობინა. ეზოში შადრევნები ჩქეფდა, საბანად ვარდის წყალი გვქონდა. დილა-საღამოს ბაღში სეირნობა გვიყვარდა. ზოგჯერ მზე ცერად გადმომხედავდა და მეც ყურს ვუმარჯვებდი ჩასაჩურჩულებლად. `მზეს ხილი ნებავს~, _ ვიტყოდი წლობით ათვისებული ღირსეული სიდინჯით. მებაღეები ეცემოდნენ ხოლმე ნაირნაირ ხეებსა და ბუჩქებს ახალი ნაყოფის მოსაწყვეტად. ჩუმად მდგარი მზე მშვიდად ალივლივებდა გასაოცარ მელნისფერ თვალებს, მერე ჩუმადვე დააგემოვნებდა ოქროს ლარნაკზე მორთმეულ ხილს და მეტყველად გადმომხედავდა. `მზე კოშკში ბრუნდება~, წარბს ვწევდი მე და მონას ვანიშნებდი, ლარნაკი თან წამოეღო. კოშკის კიბეზე მონებს ოქროს საკაცით ავყავდით, გვერდიგვერდ ვისხედით, თანასწორებივით, დებივით.
 თანასწორებივით, დებივით გვერდიგვერდ გვეძინა, ვჭამდით, ვთამაშობდით, ვქარგავდით. მერე მეფემ მზე თავის ქვრივ დას მიაბარა, რათა მას ერთადერთი   ძმისწულისთვის სიბრძნე ესწავლებინა.
 დავარის ძალიან მეშინოდა. ნიღაბივით არამეტყველი სახე ჰქონდა, თხელი ტუჩებიდან ძუნწად ცრიდა სიტყვებს. გასაოცარი ის იყო, რომ სრულიად განსხვავებული გარეგნობის მიუხედავად, რაღაცით მზეს მაგონებდა. ერთნაირი გამოხედვა ჰქონდათ, მზეს გადაშლილ და მუქ, დავარს _ გაქუცულ წარბქვეშიდან, იდუმალი, გულის სიღრმეში მოფათურე გამოხედვა, ორივე აქვავებდა _ ერთი აღფრთოვანებით, მეორე შეძრწუნებით. არც იყო გასაკვირი, დავარს მთელი ცხოვრება ქაჯეთში ჰქონდა გატარებული. დაქვრივების შემდეგაც იქ განაგრძობდა ცხოვრებას, მიუხედავად უშვილობისა. დარწმუნებული ვარ, მეფეს დის შიშნარევი რიდი გააჩნდა, _  მის სიბრძნეზე არაკები დადიოდა. ამიტომაც მიაბარა აღსაზრდელად ტახტის ერთადერთი მემკვიდრე.
 ახლა იმდენ დროს ვეღარ ვატარებდით მე და მზე ერთად. მამიდა თითქმის მთელი დღე თან იახლებდა, მხოლოდ ორი ერთგული მონა ემსახურებოდათ.  შორიდან გეგონებოდა, თითქოს არც ლაპარაკობდნენ, მხოლოდ დავარი დროდადრო ძუნწად ცრიდა სიტყვებს სადღაც სივრცეში, მზეს არ უყურებდა, ისე. მზე კი დუმდა, დუმდა, დუმდა მელნისფერი თვალების მშვიდი ლივლივით. ვერ გაიგებდი, უსმენს, თუ არ უსმენს...  დღე დღეს ისე დაემსგავსა,  თვე _ თვეს, როგორც ცაზე ვარსკვლავები ზაფხულის ცხელ ღამეში... მერე, როგორც იქნა, სასახლეში დაგვაბრუნეს... და უეცრად გავარდა მეხი.
 თითქოს ისეთი არაფერი, მეფემ ნადირობის შემდეგ მოგვინახულა, თან ნანადირევიც მოგვართვა. ბაღში მოწყობილ კარავში ვისვენებდით მზე და მე, ორი მონა უძრავად გარინდულიყო ფარდაგს იქით. მზეს გაუხარდა მამის დანახვა _ მელნისფერი თვალების კრიალზე შევატყე, მიუახლოვდა, შუბლი მიუშვირა საკოცნელად. მე თავდახრით ვეცი თაყვანი. მეფე კარგ გუნებაზე გახლდათ, დაბრძანდა და თავისი ქალი მოიკითხა. მზე მშვიდად სცემდა პასუხს, და მე შეგრძნება მქონდა, თითქოს ჩემს მოვალეობას ვერ ვასრულებდი, მაგრამ მეფე-მამასთან მზე უბრალო საყვარელი მოკვდავი იყო.
 მეფე მომიბრუნდა და გარეთ მომლოდინე ამირბარისთვის ნანადირევი დურაჯების გამორთმევა მიბრძანა. მზეს გავხედე მალულად, თვითონაც თვალი მიყო _ ამირბარზე ბევრი გვქვონდა გაგონილი და დიდი ხანია, მისი ნახვა გვინდოდა. ფარდა გადავწიე და გავიხედე.
 ველოდი, ერთი ძალიან ლამაზი ყმაწვილი დამხვდებოდა... სიმართლე ვთქვა, ლამაზი ყმაწვილები არასოდეს მომწონდნენ...
 ეს სხვა იყო... ლამაზი კი არა... ვაჟკაცი კი არა... უფრო სწორად, როგორ არა, სწორედაც რომ იყო, მაგრამ... ათასიდან გამოარჩევდა თვალი. აი, რაღაც აუხსნელი ქალური გუმანით... ისეთი შეგრძნება დამეუფლა, თითქოს პირველ მამაკაცს ვხედავდი, მიწიდან ახლად გამოძერწილს, სუფთას და სრულყოფილს. მის გვერდით ყველაფერი მამრობითი ხუნდებოდა. ვუცქერდი ასე, მოწიწებით და გაოგნებით, თვითონაც დაძაბული მიყურებდა. უცებ კარვიდან მეფის ხმა შემომესმა. გამოვერკვიე, ამ ღმერთკაცს მივუახლოვდი და დურაჯები გამოვართვი. უეცრად მან ჩემს თვალწინ ფერი დაკარგა და ჩაიკეცა...
 ატყდა ერთი ამბავი. მეფე არასდროს მინახავს ასე შეშინებული. უყვარდა ძალიან, შვილივით ზრდიდა ამ  ყმაწვილს. ხან წყალი ასხეს, ხან სახეში ურტყეს. მერე სასახლეში გადაიყვანეს, და ჩვენს, ქალების პატარა სამფლობელოში ისევ სიწყნარე ჩამოწვა.
 მზეს მუხლებთან მოვიკალათე, შეშფოთებით ჩავხედე საოცარ თვალებში. და მრავალი წლის მანძილზე პირველად არ დავინახე მელნისფრად მოლივლივე განურჩეველი სიმშვიდე. იქ ახლა მოუსვენარი შფოთიანი ტალღები დარბოდა. შეხედე-მეთქი, მზეო, ამირბარს? გაეღიმა. იმნაირად, როცა გაახსენდებოდა, რომ მზეა და მის გარშემო ბრუნავდა მიწამრგვალი. მანაც დამინახა, შენ რომ ფარდა გადასწიე, _ იმიტომ დაემართა გულყრაო, მიჩურჩულა. გამწიწკნა გულში, გამწიწკნა. მზესთვის აღარაფერი მიკითხავს მელნისფერში აყალყულ ტალღებზე.
 სამი დღე სიკვდილს ებრძოდა ამირბარი. ამბობდნენ, ეშმაკი შეუჩნდაო. მერე გონს მოვიდა, და მთელმა სასახლემ შვებით ამოისუნთქა. 
 სწორედ მაშინ მიბრძანა მზემ იმ წერილის დაწერა.
 მთელი დღე ვიწვალე. სასიყვარულო წერილი ცხოვრებაში არ  დამეწერა, მით უმეტეს, ღმერთკაცისათვის, რომელსაც ნებისმიერი ქალის მიწიერი სიყვარული შეურაცხყოფდა თითქოს... ალბათ, მზეს სიყვარულის გარდა... ცხადია, უბრალოდ ისე არ მიბრძანებდა ამ წერილის დაწერას... ბოლოს თავი მზედ წარმოვიდგინე. ეს არ გამჭვირვებია _ ბავშვობაში ხშირად ვთამაშობდი მალულად, ვითომ მზე ვიყავი მე და ის _ ასმათი. ბოლო-ბოლო, რაღაცა გამოვიდა, მზემ რომ წაიკითხა, კმაყოფილი დარჩა.
      იმ ღამეს სიზმარი ვნახე.
 ღმერთკაცს თავი ჩემს მუხლებზე ედო, მე თმაზე ვეალერსებოდი.
 გეფიცებით, არც ცხადში, არც სიზმარში, არც მანამდე, არც მას შემდეგ მსგავსი ნეტარება არ განმიცდია. არც არსებობს ბუნებაში, ალბათ. უეცრად ღმერთკაცმა თავი ასწია და მაკოცა...
 ...შეხება ისეთი ცხადი იყო, გამოვფხიზლდი. ტუჩი მიხურდა. მაშინ ჯერ ვერ ვხვდებოდი, რომ სიზმრის დამწვრობა მივიღე _ უდრტვინველად ჩავიძინე და შეყვარებულს გამომეღვიძა.
 რას არ ნახავ სიზმარში-მეთქი, არეულმა გავიფიქრე. გამოყოლილი განცდა ისეთი ძლიერი იყო, კარგა ხნით წამართვა თავი. თუმცა მოგვიანებით, როცა მზესთან ერთად ვსაუზმობდი, ყველაფერი თავის ადგილზე დაბრუნდა _ მე, ჩემი სათაყვანებელი მბრძანებელის დამ და მოახლემ, ღრმად გულში ჩავიჩურთე კადნიერი სიზმარი. ერთადერთი, რაც ახლა მინდოდა, საუკეთესოდ შემესრულებინა მზეს ჩანაფიქრი.
 წერილი მონას გავატანე, თან გული საგულეს არა მქონდა _ ის ხომ ჩემი სახელით მიუვიდოდა. ღმერთკაცს რაღაც დროის მანძილზე ეგონებოდა, რომ მიყვარს...
      ეგონებოდა თუ ეცოდინებოდა...
 მონამ პასუხი მომიტანა _ იგი თანახმა იყო შეხვედრაზე.
      მზეს უნებური ფარული ნიშნისგებით გავხედე და თავი შემეზიზღა. მან მშვიდად შემომალივლივა მელნისფერი თვალები და თავის დაწერილი წერილი ამოაცურა უბიდან. უხმოდ გამოვართვი და ჩემს ოთახში გასამზადებლად შევედი.
 მარტოდ დარჩენილმა ერთხანს ვათვალიერე თავი სარკეში. რა სახის კანი მაქვს, რა თმა, რა თვალები! კარგი ვარ, ძალიან კარგი, ოღონდ... როცა თავზე დამდგარი მზე არ მჩრდილავს...
 აკანკალებული ხელებით წავისვი ფერუმარილი, მოვიწესრიგე თმა და მზეს რომ ჩემი განსაკუთრებული მზადება თვალში არ მოხვედროდა, სახლშივე ჩავიფუთნე პირბადეში.
 ...მონა წინ გავუშვი. მე სასახლის ერთ მოფარებულ კუთხეში დაველოდე. დარბაზში ნადიმი გაემართათ, ნაავადმყოფარი ამირბარიც იქ იყო. მონა მალევე დაბრუნდა და ღმერთკაცის საძინებელში  აღვმოჩნდი მისივე ბრძანებით. იქ როგორ შევედი, არ მახსოვს. შუა ოთახამდე მივედი და გავხევდი. გავიდა რაღაც დრო. ალბათ, საკმაოდ ცოტა ხანი, თუმცა მე საუკუნედ მეჩვენა. მერე გარედან ნაბიჯების ხმა შემომესმა და თავი მოვიყოჩაღე. ნელა შემოვიდა, დაკვირვებით შემომხედა. როგორც იქნა, გახევებული სხეული დავიმორჩილე და თაყვანი ვეცი. შევატყე, გაუკვირდა. თუ ჩემი სურვილი გკლავს, რატომ დგახარ მოშორებითო, გამეთამაშა თამამი ღიმილით და ჩემსკენ რამდენიმე ნაბიჯი გადმოდგა. ამ სიტყვებმა გამომაფხიზლა, როგორღაც მეწყინა, პირბადე მოვიხსენი. თავიდან ფეხებამდე მყისიერი მზერა მესროლა, აღფრთოვანება შევატყე... კარგი ვიყავი, ძალიან კარგი, მზე რომ არ მადგა თავზე...
  ცივად ვუთხარი, რომ მხოლოდ ჩემი ქალბატონის ბრძანებით მოვედი მისთვის წერილის გადასაცემად. გაფითრდა. შეცვლილი გამომეტყველებით გამომართვა წერილი და ტკივილით შევამჩნიე, რომ მისთვის უცებ გავქრი. სულმოუთქმელად ჩაიკითხა, იქვე დაწერა პასუხი და მერეღა მომხედა.
 _ქალბატონმა გადაწყვიტა, უმჯობესია, ყველას ეგონოს, რომ შენ... და მე... რომ...
 _გასაგებია, _ მითხრა. მერე ძვირფასეულობით სავსე ზარდახშა გამოიტანა და გამომიწოდა. გაოცებით შევხედე. როგორღაც დარცხვენილი ჩანდა, ალბათ წეღანდელი გაუგებრობის გამო, და საერთოდ ვერ ხვდებოდა, რომ სწორედ ახლა მატკინა გული.
 _მადლობა, თავზე საყრელად მაქვს ესენი, _ დავხარე თვალები, მათში ჩემი გული რომ არ წაეკითხა. სხვადასხვა თვლებით გაწყობილი ოქროს სამკაულები მზესავით ანათებდა სანთლების სუსტ ციალში. ღმერთკაცმა ამ ერთგვაროვანი გროვიდან ბეჭედი ამოიღო და უხმოდ გამომიწოდა. სიზმარეულივით გამოვართვი და თითზე გავიკეთე. ცალკე ის ულამაზესი და ნატიფი აღმოჩნდა... როცა ზარდახშის ბრდღვიალში არ იკარგებოდა... და მე საჩუქარი მივიღე.
 მზემ მისწერა, რომ იცის _ მისი სიყვარულის გამო გახდა ავად ამირბარი, ისიც თანაუგრძნობს, მაგრამ უნდა, თავისი რჩეული ბრძოლის ველზე გამოსცადოს, და ასე შემდეგ, და ასე შემდეგ...
 მზე უნდა იყო, რომ ასეთი წერილი გაუბედო ღმერთკაცს.
 ორიოდე დღის შემდეგ თავისთან დაიბარა.
 ბაღში მე შევეგებე, მანამდე ერთი სიკვდილი გავათავე, სანამ ყველა
მონის და მსახურის იქიდან მოცილება მოვახერხე. 
 შორიდანვე რომ დავინახე, თითქოს მკერდში რაღაც ჩამწყდა. მაშინ ვუთხარი პირველად ჩემს თავს, რომ მიყვარს.
 არ ვიცი, როგორ შევძელი მხიარული სიცილ-კისკისით მიგებება, საერთოდ ლაპარაკი. როგორ არ გამისკდა გული, მზესთან რომ შევიყვანე კარავში. ერთმანეთს როცა უყურებდნენ... ისე უყურებდნენ...
 მერე მზემ ცერად გადმომხედა, მეც მივუახლოვდი და ჩვეულებისამებრ ყური მივუმარჯვე ჩასაჩურჩულებლად.
 _ ახლა ვერაფერს გეტყვის, ჯობს წახვიდე, _ გავუბედე ღმერთკაცს.
 ისიც წავიდა.
 სასახლეში ომის სამზადისი დაიწყო. ამირბარმა ხატაელებს თავხედური წერილი მისწერა და სულ მალე თავხედური პასუხიც მიიღო. დაიწყო ენით აუწერელი ქაოსი, ჯარის შეგროვება, გეგმების შედგენა. კაციშვილი არ ეჭვობდა, რომ ამ ყველაფრის წამომწყები, სასახლის ამაოებას მშვენიერ ბაღში გარიდებული, მელნისფერი თვალების დაკვირვებული ლივლივით მშვიდად იჯდა და ახალ სუფრას ქარგავდა.
 მთელი ის დრო, სანამ ლაშქარი გამარჯვებით დაბრუნდებოდა, თავაუღებლივ იმუშავა.
 მერე ისევ გამგზავნა წერილით.
 ღმერთკაცი რომ დავინახე, სუნთქვა შემეკრა. თუკი შეიძლებოდა სრულყოფილების სრულყოფა, არ მეგონა. ბრძოლის ჟინმა და გამარჯვების სიამაყემ რაღაც სხვა კვალი დაამჩნია მთელ მის არსებას. თაყვანი მინდოდა მეცა, მაგრამ დამასწრო და შუბლზე მაკოცა. უხაროდა ხოლმე ჩემი დანახვა, ჩრდილი ყოველთვის გულისხმობს მზეს.
 მზემ მასთან ძვირფასი სამკლავური გამატანა საჩუქრად, და როცა ღმერთკაცმა იგი რუდუნებით მოირგო, მივხვდი, რომ მთელი მისი ვაება შეფასებული და დაფასებულია, რომ იგი ათას ხატაეთს აიღებს ერთი ასეთი მზეს ნაქონი სამკლავურისთვის.
 ნეტა, როდის დამეკიდა ეს მძიმე ლოდი გულზე, მოძრაობები რომ დამიბრკოლა, ცხოვრების ხალისის ნატამალი არ დამიტოვა?
 მზე ჩემთვის მოიღრუბლა. მზე, რომელსაც ყველაზე მეტად ვეთაყვანებოდი ამქვეყნად. ორივე დავიძაბეთ, ორივე თითქოს პირველად ვხედავდით ერთმანეთს, მაგრამ მზე მაინც მშვიდი, ძალიან მშვიდი იყო...
 ...სანამ თავზარდამცემ ამბავს შევიტყობდით _ მას ხვარაზმშას ვაჟზე ათხოვებენ.
 მზემ მხოლოდ ერთი იკითხა _ ამირსპასალარმა თუ იცისო. ამით შევატყე მხოლოდ, რომ წყობიდან იყო გამოსული. სხვა შემთხვევაში ასეთ კითხვას გარეშეებთან არ დასვამდა.
 კიო. ისიც იყოო თათბირზე.
 მზეს რაღაც გაბმული დაბალი ღრენა აღმოხდა. რომ შევხედე, გამაცივა, ისეთი სახე ჰქონდა. ამირბარის მოსაყვანად გამგზავნა.
 სანამ იგი მოვიდოდა, მზე ტახტზე წამოწვა, რაღაცას თვალი გაუშტერა, ალბათ, თავის ფიქრებს. მერე ჩვეულებრივი ქალივით მწარედ ამოიოხრა. გული დამეწვა, მივვარდი და ვაკოცე მშვენიერ შუბლზე. მოდისო, მანიშნა და რბილად მომიცილა, ტახტზე კეკლუცად წამოიწია, ტანისამოსზე დაიხედა, შეისწორა. მერე ცივი გამომეტყველება მიიღო.
 ამირბარი ისედაც ნირწამხდარი ჩანდა, მძვინვარე ვეფხვივით წამოწოლილი ქალის დანახვაზე სულ მოიღვენთა.
 საუბარი მძიმე იყო. მზემ მოღალატე უწოდა, ამირბარი თავს იმართლებდა, მეფის გადაწყვეტილების წინააღმდეგ წასვლის ნება არ მქონდაო. კუთხეში მიმჯდარი, ჩუმად ვუსმენდი. გული საგულეს არა მქონდა, თვითონაც აღარ ვიცოდი, რა მინდოდა, რასა ვგრძნობდი. ეს ქორწინება იყო ისეთი უბედურება, და ამავდროულად _ ო, ღმერთო, ისეთი ბედნიერება... საკუთარი თავი მძაგდა, მაგრამ ვგრძნობდი, _ საერთოდ ვეღარ ვუმკლავდებოდი თავსდამტყდარ გრძნობათა მორევს, ამიტომ აკანკალებულმა, სუმთლად სველმა და მისუსტებულმა თვალები დავხუჭე და თავი კედელს მივაყრდნე.
 _ ...მაშინ სასიძო უნდა მოკლა, სხვა გზა არ არის, _ შემომესმა რაღაც ბურანიდან მზეს ხმა. ფეთიანივით წამოვჯექი. მე უწინდებურად არავინ მაქცევდა ყურადღებას.
 შემომესმა თუ ეს მზემ თქვა... არა, არ შემომესმა... მზე არიგებდა ამირბარს, როგორ უნდა მოეკლა ხვარაზმშას ძე მხოლოდ იმიტომ, რომ იგი დასთანხმდა მამამისის შემოთავაზებას, შეერთო მზე ცოლად... არიგებდა, როგორ უნდა ემართლა თავი ხელისუფლების წყურვილით და როგორ არ უნდა შეემჩნია მზეს მიმართ სიყვარული.  მელნისფერი თვალების მშვიდი ლივლივით არიგებდა...
 ამირბარი მორჩილად უსმენდა, ყველაფრისათვის მზადყოფნის გამომეტყველებით, და მე უცებ შემეზიზღა...
 ...მზე საბოლოოდ ჩამიქრა.
 ...ყოველთვის ყველაფერი ისე ნათელი იყო ჩემს ცხოვრებაში, ფეხი არსად მიცდებოდა. ახლა კი თითქოს სიბნელეში ხელის ცეცებით მივყვებოდი ჩემი განცდების მოულოდნელ ლაბირინთებს... როგორც უეცრად თვალახელილ ბრმას, ისე მიკვირდა ჩამოწოლილ ბნელში ნაცნობი საგნების და სახეების ახლებური  წარმონაქმნები, ათრთოლებული თითებით რომ ვსინჯავდი... ყველაზე უარესი კი ის იყო, რომ სადღაც ჩემი თავი დავკარგე. დავკარგე თუ რატომღაც დამემალა, შეიძლება მოვბეზრდი ასეთი ჩრდილი... ზედმეტად ფერხთით გაწოლილი, ზედმეტად კუდში მდევნელი, ზედმეტად განაღდებული... და მეც რატომღაც აღარ მქონდა სურვილი მეძებნა ის, ჩემი თავი...
                            _
  ასეთი განრისხებული მეფე მანამდე არ მენახა... რაც ხელში მოხვდა, ყველაფერი მილეწ-მოლეწა. მე თავჩაქინდრული ვიდექი და მხოლოდ იმას ვნანობდი, რომ ასე დავაგვიანე. ვხვდებოდი, რომ უკვე მეც ვძულდი, მხოლოდ მისი თავიდანვე მოცემული სიტყვა მიცავდა ახლა შუაზე გაგლეჯისაგან. მოკლულ უფლისწულს ვიღაცა რომ შეეწირებოდა, ცხადი იყო. ამირბარმა თავს უშველა, მზე ხელშეუხებელი იყო, და მეფეს უცებ თავისი და გაახსენდა. თითქოს მწარე შვება იგრძნო, როცა ჯავრის ამოსაყრელი ნახა. ნამდვილად კუდიანობა შეასწავლა ჩემს შვილსო და დაიფიცა, ცოცხალს არ დატოვებდა.
  ...მეფე ყოველთვის ასრულებდა ფიცს...
  ...საღამომდე სასახლიდან ვერ გამოვაღწიე. მერე როგორღაც გამოვიპარე. მივრბოდი, რაც შემეძლო. ფეხებში აბრეშუმი მებლანდებოდა. არ ვიცოდი, უკვე მიაღწია თუ არა დავარის ყურამდე მეფის ფიცმა, ასეთ შემთხვევაში კი კაცმა არ იცის, რას იმოქმედებდა. ძალიან, ძალიან მეშინოდა მისი...     დარბაზებში არავინ დამხვდა. შორიდან მზეს კივილი გავიგონე. გული ყელში მიცემდა, ფრთხილად მივუახლოვდი მის საძინებელს და გამაცივა. გაგიჟებული დავარი მთელი ძალით ათრევდა თმებით მზეს, წიხლებს ურტყამდა  `შე ბოზოს~ ძახილით. ფეხები დამიმძიმდა და თითქოს იატაკს შემეზარდა. ქალმა მზე ძირს დაანარცხა. სახე მოღრეცოდა და მძიმედ სუნთქავდა. `ახლა წაათრიეთ, როგორც გითხარით,~ _ უბრძანა მონებს, რომლებიც სულ ცოტა ხნის წინ მოწიწებით გვემსახურებოდნენ ხოლმე. ისინი უცნაური სიხარულით მიუახლოვდნენ დამხობილ მზეს, მკლავებით ასწიეს.
  ორნი იყვნენ. ჯერ ერთმა მკრა ხელი, მერე მეორემ და თვალის  დახამხამებაში აღმოვჩნდი უშველებელ ზურგებს უკან. შევკივლე, მუშტებიც ავაბგუნე მორებივით ხერხემლებსა და სქელკანიან ოფლიან ბეჭებზე. ყურადღებას არავინ მაქცევდა, არც გრძნობდნენ მაინცდამაინც ჩემს დარტყმებს, მაშინ იყო, ერთ-ერთს იდაყვთან რომ ვუკბინე. ერთი საშინელი ხმით იბღავლა, მოქნეულმა გაშლილმა მკლავმა კარგა მანძილზე მომისროლა, თავის გაუსაძლისა ტკივილი ვიგრძენი მაშინვე. ძლივს წამოვჯექი და ტკივილისა და უძლურებისგან ავტირდი. გატეხილი თავიდან თქრიალით მდიოდა სისხლი, ამის დანახვაზე უფრო შემიწუხდა გული. მერე რა ხდებოდა, ბუნდოვნად მახსოვს. ერთს ვხვდებოდი, ნაცემ-ნაბეგვი მზე წაიყვანეს, მე კი ცოცხალ-მკვდარი ვეგდე და ვერაფერს ვშველოდი. 
 ...ქუჩას მთვრალივით მივუყვებოდი, ბანცალით... რამდენ ხანს მივდიოდი, არ მახსოვს. თვალწინ დავარის ბოლო გამომეტყველება მედგა _ ავად და ნიშნისგებით შემომხედა, სანამ მთელი ძალით დანას დაიცემდა მომჩვარულ ძუძუსქვეშ. ყურში მზეს კივილი მესმოდა ისევ. თავზე ჭრილობა მტკიოდა, და ამ ყველაფრის გამო გულამოსკვნით ვტიროდი. ნეტა სულ არაფერი მეთქვა მეფისთვის. უცებ ამირბარი დავინახე. ისე მზრუნველად და შეშფოთებით მომვარდა, გული ამიჩვილდა, ფეხებში ჩავუვარდი და ქვითინით დავიწყე პატიების თხოვნა. კინაღამ ყველაფერში გამოვუტყდი, ჩემი გული მუჭში მოგროვილი ჩაფშვნილი ბროლივით გადმოვუშალე, მაგრამ უცებ მან მზეზე მკითხა, და ვიგრძენი, როგორ გაიფანტა ბროლის ნატეხები მისი ხელნაკრავი ჩემი მუჭიდან.
 უცებ დავმშვიდდი, წამომაყენა, და მე თითქმის დალაგებით მოვუყევი დავართან მომხდარის შესახებ.
 ამოიოხრა.
 მაგრად ჩაფიქრდა.
 ბოლოს, ხომ დამეხმარებიო, მომიბრუნდა.
 და თუმცა თავი და გული ძალიან მტკიოდა, მაინც ვიგრძენი, რომ ცხოვრებას აზრი ეძლევა.
 შემდეგი დღეები, როცა ციებიანივით უკან მივყვებოდი, მის მონებთან ერთად, მხოლოდ იმას ვფიქრობდი, რომ ბედმა ერთი ცდა მომცა ჩემი სიყვარულის მოსაპოვებლად, და დანარჩენზე მე უნდა მეზრუნა.
 და ფასიც მე უნდა დამედო.
 და მევე უნდა მეყიდა...
 და გამეყიდა...
      ...მზე მენატრებოდა.
 და მძულდა.
      მომენატრებოდა, აბა რა იქნებოდა, რაც თავი მახსოვს, მზეც მახსოვს, და ერთი დღითაც არ დავცილებივართ არასდროს.
 შემძულდებოდა, აბა რა იქნებოდა, ერთი კაცი გვიყვარდა, რომელიც მხოლოდ მისთვის სუნთქავდა.
 თუმცა ზოგჯერ, საღამოობით, როცა მზეს ძებნაში დაღლილები, ღმერთკაცის ნანადირევით ვვახშმობდით, ისე ამომხედავდა შუბლქვეშიდან... თითქოს რაღაც ძალიან ნაცნობს და სულელურად დავიწყებულს იხსენებდა... თითქოს მაშინ მამჩნევდა მე, ქალს, ასმათს, და არა უკვე ჩვეულ ჩრდილს, მზისგან მის ფეხქვეშA გაგებულს...
 შეიცვალა ძალიან. ხვარაზმშას ვაჟის მოკვლის შემდეგ ნელ-ნელა შფოთიანი, ავი გახდა, სახიდან უკვალოდ გაუქრა მიმნდობი ახალგაზრდული  სიალალე, და მე ახლა უკვე მეშინოდა მისი. თუმცა ამის გამო უფრო თავდავიწყებით მიყვარდა, უფრო მონური მორჩილებით. აღარ იყო უწინდებურად მოწიწებული და ალერსიანი, მუდმივად გაღიზიანებული და უხეში დადიოდა.
 ერთხელ მოკლული ვეფხვის ტყავისგან სამოსი დამამზადებინა და მას შემდეგ სულ ზედ ეცვა...
 საღამოობით სულ უფრო რაღაც გაბოროტებით ამომხედავდა ხოლმე შუბლქვეშიდან, შიშით ვიბუზებოდი და თვალს ვარიდებდი... ზოგჯერ მეჩვენებოდა, ისიც იცოდა, რომ მეფეს მე ვუთხარი უფლისწულის მკვლელობის  შესახებ.
 ერთხელ კი, როცა ამას ყველაზე ნაკლებად ველოდი, გვერდზე მომიჯდა, აკანკალებული ხელებით სახეზე ჩამოვარდნილი კულული გადამიწია და რა  ლამაზი ხარო, მითხრა სხვანაირი ხმით.
 მე ჯერ კიდევ ჩვენი ხეტიალის დასაწყისშივე მქონდა მიღებული გადაწყვეტილება. ვიცოდი, რომ ეს იყო ერთადერთი კაცი ჩემს ცხოვრებაში, ათასი სხვაც რომ გამოჩენილიყო, და ათასს მზესაც რომ ვერ ეპატიებინა ჩემთვის ეს.
      ისიც ვიცოდი, რომ მზეს ორ დღეში ვერ ვიპოვიდით.
 და ისიც, რომ ერთხელაც იქნებოდა, გვერდზე მომიჯდებოდა ღმერთკაცი, აკანკალებული ხელით თმას გამისწორებდა და რა ლამაზი ხარო, მეტყოდა სხვანაირი ხმით...
 მაშინ, ატატებული რომ წამიყვანა ტყის სიღრმეში, როცა ყურთან მისი მძიმე სუნთქვა მესმოდა, როცა გადარეული პირველად მეფერებოდა გაშიშვლებულ აყალყულ კანზე, მე მივხვდი, რა არის ედემი. როცა მოგვიანებით ის დამნაშავე და დაბნეული სახით თვალის არიდებას ცდილობდა კოცონთან,     მონების მოქილიკე გამოხედვების უარეს ცეცხლქვეშ, ბოლოს უწინდებურად ჩემს შორიახლოს დაწვა და ეგრევე დაეძინა, მივხვდი, რა არის ჯოჯოხეთი.                                                              
      ...დროთა განვმალობაში მონები დაიხოცნენ, და ჩვენ ორნი დავრჩით.
 ...მაშინ იყო, ამ გამოქვაბულს რომ მივაგენით და აქ დავიდეთ ბინა.
 ვცხოვრობთ ასე, სხვადასხვა მოლოდინში... მას მზეს ნაჩუქარი სამკლავური უკეთია ისევ მკლავზე, მე თითზე  _ მისი ნაჩუქარი ბეჭედი...
 ჰოდა, კეთილო მოყმეო, სულ ესაა ჩემი ამბავი... და-ძმობას, ავთანდილ, ნუ ეტყვი ჩემს მონათხრობზე ნურაფერს ღმერთკაცს...
 არ შემეძლო, არ მომეყოლა, გასკდა გული, ოხერი...
 დაგმალავ, და როცა დაბრუნდება, შევაპარებ შენს აქ ყოფნას... ძალიანაა გაველურებული, არც ის ვიცი, რას იმოქმედებს... თუ არ მოგკლა და მიგიღო, ხომ თვითონვე მოგიყვება თავის ამბავს...
 თავისი გამოქვაბულის ჩრდილების როკვაზე...

მარგარიტა და ოსტატი

საკუთარი დანიშნულება ზოგს ლოდივით აწევს. ზოგიც თვითონ აწევს დანიშნულებას...
მარგარიტას თავისი მსუბუქი შალივით მოეგდო მხრებზე. კიდეც ათბობდა, მომხიბვლელობასაც მატებდა, იმიტომ რომ მისი დანიშნულება ხალხისთვის ესთეტიკური სიამოვნების მოტანა იყო. თვითონ ასე ეგონა და, ალბათ, არ ცდებოდა.
თავმომწონე სიზანტით მოძრაობდა. კატასავით ფეხის წვერებდან იწყებდა ნაბიჯს. საერთოდაც, იყო მასში რაღაც კატისებრი. თვალების უეცარი შეფეთება იცოდა, გამჭოლი, მოთავხედო – დამფრთხალი მზერით. მოძრაობები რბილი და გრაციოზული ჰქონდა, ხმა – ბავშვური და შემპარავი. შავი, წყლიანი თვალები ზომაზე გრძელ აპრეხილ წამწამებს შემოერკალა. მიუხედავად მკვრივი აღნაგობისა, სცენაზე მსუბუქად დაფარფატებდა, ეს პარადოქსი კიდევ უფრო აძლიერებდა მის ეფექტს. მარგარიტა არც დიდი მოცეკვავე იყო, არც დიდი მომღერალი, თუმცა შნოიანი იცოდა სიმღერაცა და ცეკვაც. მართლია, იგი ისე ცნობილი არ გახდა, როგორც ხშირად ოცნებობდა, მაგრამ მისი თაყვანისმცემლების რიცხვი ბევრად აღემატებოდა მისივე ტალანტს – კატებს ეხერხებათ თავზე მეტად მაღლა ახტომა.
დროდადრო მარგარიტა რომელიმე ბედნიერს ნებას აძლევდა ჰყვარებოდა. ალერსსაც აცლიდა და კრუტუნიც იცოდა. თუმცა ნებისმიერ წუთს შეეძლო გამთბარი მუხლებიდან ჩამოხტომა. ადაპტაციის საოცარი უნარის გამო არ იცოდა, რა არის შეჩვევა... ამას ისე გრაციოზულად, ისეთი დამოუკიდებელი გამომეტყველებით იზამდა, საყვედურსაც ვერ უბედავდნენ. ასე რომ, ვერავინ ვერასდროს ხვდებოდა, მოიშინაურა მარგარიტა თუ არა – ის ნებისმიერი სიმაღლიდან ხტებოდა და ყოველთვის თათებზე ეცემოდა.
ფიქრი არ უყვარდა მარგარიტას. შთაბეჭდილებები ფერადი პეპლებივით ჩამორიგდებოდნენ მის ლამაზ თავში, ერთხანს ფრთების რხევით გაირინდებოდნენ და მალევე ქრებოდნენ. ისე, იშვიათად სიკვდილზე თუ დაფიქრდებოდა. ისიც მხოლოდ იმის წარმოსადგენად, რა ლამაზი იქნებოდა უსულოც... როგორ დაენანებოდა ყველას... იმიტომ რომ მარგარიტა, ალბათ, ახალგაზრდა მოკვდებოდა – რატომღაც ასე სჯეროდა. სანამ გადაღრძუვდებოდა... სანამ ლამაზი სახე მოემჩვარებოდა. მიწას არ უნდა ენახა იგი ბებერი. მარად ახალგაზრდად უნდოდა დარჩენა.
რაც თავი ახსოვდა, სულ ყურადღების ცენტრში იყო. თუ არ იყო, მოხვედრას ცდილობდა. უყვარდა ყურადღება. სჭირდებოდა წყალივით – გამშრალი ლამაზი ზღვის კენჭივით უფერულდებოდა ყურადღების გარეშე. მის სხეულზე შთანთქმული აღტაცება და არეკლილი სურვილი ენერგიით მუხტავდა. სცენაზე მდგომს ეჩვენებოდა, რომ სამყაროს ჭიპი იყო. როცა ის გადაჭარბებული ემოციებით დარბოდა, დახტოდა, ცეკვავდა, ჟესტიკულირებდა და ქარაფშუტულ სიმღერებს მღეროდა, რესტორნის სტუმრები აპლოდისმენტებად იღვრებოდნენ. პროგრამის ბოლოს საკუთარი თავით გაბრუებული, წარმატებისგან მთვრალი თვალებით დედოფლურად გადახედავდა მის ფერხთით მოგნიასე დარბაზს და, აი, ამ წუთებისთვის ღირდა სიცოცხლე... თუ ემოციაა ცხოვრება და არა რეალობა... რაც გგონია, და არა რაც არის – მაშინ მარგარიტა მართლა იყო სამყაროს ჭიპი.
* * *
სცენა პირდაპირ ღია ბაღში მოემზადებინათ. ახლომახლო ხეებზეც კი განათება იყო მოწყობილი. სცენის წინ გრძელი უზურგო სკამები ჩაემწკრივებინათ.
გვიანი გაზაფხული უხვად აფრქვევდა თავის სურნელს და უმიზეზოდ კარგ ხასიათზე აყენებდა მარგარიტას. ყველაფერი ძალიან მოსწონდა ამ პატარა ქვეყანაში. „მშვენიერია, ზღაპრულია! საუკეთესო გასტროლებია ჩემს ცხოვრებაში!“ – წაუკრუტუნა კმაყოფილებით მასპინძლებს.
კონცერტი საღამოხანს დაიწყო. ქალები კავალრებთან ერთად წინა რიგებში მოეწყვნენ. მარტოკაცები შედარებით უკან სხდებოდნენ. ადგილები შეივსო და ბევრიც ფეხზე იდგა.
კულისებიდან მოთვალთვალე მარგარიტას ნაცნობმა შიშნარევმა ბედნიერებამ სისხლი აუდუღა. ფარდა რომ გადასწიეს, ფართო ღიმილით და თავს ზემოთ აწეული ხელებით გაქვავდა. ბალერინის თუ კატის ნაბიჯებით შუა სცენაზე გამოვიდა. ხალხის ჩოჩქოლი, აღტაცებული შეძახილები აპლოდისმენტებად გადმოიღვარა. მარგარიტას ლოყები აეტკიცა, ზღვას დაბრუნებული ლამაზი კენჭივით აიყარა ფერები... აჟღერდა მხიარული მუსიკა...
რეპერტუარი მოძველებული გახლდათ, მაგრამ არა უჭირდა – აქ ხომ პარიზი არ იყო. მაყურებელს, ალბათ, არც ესმოდა ფრანგული თამამი ქარაფშუტული სიმღერების „მარილი“. ამიტომ მარგარიტა ორჯერ მეტს დარბოდა, დახტოდა და ჟესტიკულირებდა.
კონცერტის შემდეგ ყვავილები მიართვეს. თვალმთვრალი, ბედნიერი მარგარიტა რევერანსებით ემადლიერებოდა მაყურებლის ტაშს. ოფლისგან უპრიალებდა სახე და მოღიავებული გულ-მკერდი. გაშლილ თმას მალიმალ იყრიდა სავსე მხრებიდან...
მასპინძლებმა ფრანგი სტუმრების საპატივსაცემოდ სუფრა გაშალეს. მარგარიტამ ცოტა დალია, ბევრი იკისკისა. მიჩენილ ბინამდე გვიან ღამით მიაცილეს.
დილით არაფრით უნდოდა გაღვიძება. ძალიან უყვარდა ძილი. დილა კი არ უყვარდა მარგარიტას – იგი ზედმეტად კაშკაშა იყო, ზედმეტად რეალური. დილა იყო სამუშაო ადგილის უთავბოლო ძიება, იმპრესარიოების კუდში დევნა, დილა იყო პირველი კაცის წასვლა, დედის სიკვდილი, მარტოობა... შემდეგ – რეპეტიციები, ფეხების მტვრევა...
საღამო კი, ხელოვნური შუქით გაჩირაღდნებული, წარმატება იყო, ხალხმრავლობა და ტრიუმფი. საღამო პატარა კაფეშანტანს მთელ სამყაროდ აქცევდა, მარგარიტას კი, ერთ ჩვეულებრივ შანსონიეს, – პრიმადონად... ასე რომ, არ უყვარდა დილა მარგარიტას...
... ხალათი მოისხა და ამინდის გასაგებად მთქნარებით გავიდა აივანზე... უცბად ნახევრად შეწებებული თვალები დააჭყიტა... რამდენმე წამი გაოგნებული შესცქეროდა ვარდებით მოფენილ მიწას...
კიბეზე სამიოდე რბილი ნახტომით დაეშვა... ღმერთო, რა რომანტიკაა! კარის ურდული ძლივს გახსნა აკანკალებული ხელებით... რა სიგიჟეა!.. ყველგან ვარდები... მთელი ეზო... ქუჩა... სადამდეც თვალი გასწვდება... ყველა გამვლელი მას უყურებდა... შორიახლოს ხალხი შეკრებილიყო, თან მისკენ იხედებოდა... ის კი იდგა – ხალათიანი, გაბურძგნული, შეუღებავი და ნეტარებისაგან ლამის ეკნავლა. არასოდეს არავისთვის მიუძღვნიათ ასეთი საჩუქარი, არ გაუგია მარგარიტას მსგავი რამ... ის ერთადერთია... ღმერთო, ახლა გული გაუსკდება... ჯერ ერთი ფეხი დაადგა ქორფა, ლამაზ ყვავილებს, მერე – მეორე; ცოტა გაიარა თითის წვერებიდან დაწყებული ნაბიჯებით... მიწა არ ჩანდა, ყველგან ვარდები იყო მოფენილი... მის, მარგარიტას ფეხქვეშ დაგებული...
ახალი ამბავი მყისიერად მოედო პატარა ქალაქს. ხალხი მთელი დღის მანძილზე მოდიოდა ყვავილების ზღვის სანახავად. მარგარიტა მალევე დაწყნარდა და საჩუქარიც შეიფერა. უჩვეულო თაყვანისმცემელიც სიამოვნებით მიიღო...
ეს მამაკაცი მხატვარი აღმოჩნდა და არა მდიდარი თავადი, როგორც მარგარიტამ თავიდან დაასკვნა. ქალმა შეათვალიერა. მხატვარი ორმოციოდე წლისა იქნებოდა, მაღალი და სიმპათიური. კარგი ჩაცმული იყო, ოქროს ძეწკვზე მდიდრული საათი ეკიდა. აღფრთოვანებით და მოწიწებით შესცქეროდა ქალს. მარგარიტამ ჩაიკრუტუნ-ჩაიცინა, ხელით სავარძელზე ანიშნა...
ნიკოლა – როგორც მარგარიტა ეძახდა, ძალზე გალანტური კავალერი აღმოჩნდა. სულ თვალებში შესცქეროდა, ქალს კი ძალიან უყვარდა პატარ-პატარა კაპრიზები... მარგარიტა ამჯერადაც იოლად მიეგლისა ფუმფულა გვერდით ახალ მამაკაცს, ისე ჩაუთბა და მიეკრა, როგორც თითქოს არავისს მანამდე... საღამოობით ნიკოლა აუცილებლად ესწრებოდა მის კონცერტს, იჯდა ბოლო რიგებში და სუნთქვაშეკრული შესცქეროდა ქალს. მერე ელოდა. ხან დიდხანს, ხან უშედეგოდ. ღამე მარგარიტას მის მხარზე მიმყუდროვებულს ეძინა. მთელი სხეულით, კნუტივით ეკვროდა, სუნთქვისას რბილი მუცელი უთრთოდა... კაცი მძინარეს თავზე ეფერებოდა და ღია ფანჯრიდან ვარსკვლავიან ცას ასჩერებოდა. ფიქრობდა მარგარიტაზე. თავს დამტყდარ უეცარ, მყიფე ბედნიერებაზე. მომავალზე არ ფიქრობდა, იმიტომ რომ ვერ წარმოედგინა იგი მარგარიტას გარეშე.
ციებიანივით ცხოვრობდა თითქოს. ყველაფერი მოისროლა, ყველაფერს ხაზი გადაუსვა... ყოველთვის ყველაფერი იგვიანებდა მის ცხოვრებაში, დაიღალა ლოდინით მისი ტალანტიც და მისი გულიც... ეს ბედნიერება ხატვაზე მეტი იყო...
დანიშნულება ლოდივით აწვა ყოველთვის, მართავდა მის სურვილებს, მთელ ცხოვრებას, ახლა განთავისუფლებული ჯინივით გრძნობდა თავს, გენიის ბორკილებიდან თავდაღწეული, გაუწონასწორებლად ეძლეოდა სიყვარულს... შლეგივით ხარჯავდა გრძნობას და სიმწრით ნაკოწიწებ ფულს, ცხოვრებაში ერთადერთხელ რომ მოაგროვა – რძის ნაწარმის ორწლიანი ვაჭრობით. მთელი ცხოვრების ოცნება – სახელოსნო, მრგვალი მაგიდით და სამოვარით, მხატვრებითა და მუზებით სავსე – მზეზე დაგდებული ძველი სურათივით გახუნდა, გაუფერულდა... მარგარიტა არ იყო ანგარებიანი და მომთხოვნი. არ სთხოვდა ძვირფას საჩუქრებს, მაგრამ კაცი უსაზღვრო ნეტარებით ახარჯავდა ფულს. მარგარიტამ ბევრად დიდი, შეუფასებელი რამ განაცდევინა – ნამდვილი ბედნიერება...
* * *
მარგარიტა ხალისით დათანხმდა პოზირებას. მორჩილად ჩაიცვა ის კოსტიუმი, პირველ წარმოდგენაზე რომ ეცვა. დამჯერად დადგა, როგორც ნიკოლამ დააყენა.
ეს მისი წინასარევერანსო პოზა იყო. მარგარიტა ზამბარასავით მოიმართა, მოთავხედო – დამფრთხალი მზერა ველურ კატასავით მიელულა. სავსე ტუჩები განგებ გააპო... შინაგანი ხედვით ათვალიერებდა საკუთარ თავს, ასე ვნებიანს და მიმზიდველს. კმაყოფილებისაგან გააჟრჟოლა.
ნიკოლა დაიხურა გარე სამყაროსათვის. მოლბერტის უკან, მთვარეულივით მომზირალი, ნელ-ნელა ამოძრავებდა მკლავს. იდგა მარგარიტა და ცდილობდა გამოეცნო, სხეულის რომელ ნაწილს ხატავდა ახლა კაცი. სიამოვნებდა იმის წარმოდგენა, რომ მისი მშვენება ნელ-ნელა გადმოდიოდა ტილოზე...
ერთი საათის შემდეგ დაიღალა. წამოწვა. ნიკოლა მაინც აგრძელებდა ხატვას. დროდადრო ქალს თვალს შეავლებდა ხოლმე. მარგარიტამ ნამუშევრის ნახვა მოისურვა, მაგრამ როცა კაცმა უარი უთხრა, იქვე დაეთანხმა. რბილი ქალი იყო მარგარიტა, კატასავით რბილი და ფუმფულა...
 მეორე დღეს პორტრეტი მზად იყო, ნიკოლა კმაყოფილი ჩანდა. რაღაცას უხსნიდა თავის ხორხისმიერ ენაზე და იღიმებოდა. მარგარიტა მიხვდა, რომ პორტრეტი კარგი გამოვიდა. გაუხარდა, პორტრეტს მიუახლოვდა.
უცებ ღიმილი სახეზე შეეყინა. ეს... ეს... ღმერთო ჩემო!.. ბავშვის ნათითხნი თუ კარიკატურა... ეს უფორმო, უკისრო სხეული... გროტესკული კიდურები... უშნო პირსახე... გამუქებულ-გასქელებული წარბები... წაგრძელებული ცხვირი... დაბალი შუბლი... ღაბაბი?! განა ამხელა ღაბაბი აქვს?! და ამ სიმახინჯის ფონზე კეკლუცად გაბუტული ტუჩები...
მარგარიტას თვალებში სიავე ჩაუდგა. სახე აელეწა, პატარა რბილი მუშტებიდან ბრჭყალებივით იელვა გრძელმა ფრჩხილებმა.
...მარგარიტას კაპრიზებს შეჩვეული იმპრესარიო ბუზღუნით ალაგებდა ბარგს. გასტროლები წარმატებული იყო… თავისუფლად შეიძლებოდა კიდევ დარჩენა... მთელი საღამო მოუნდნენ ფრანგები გამზადებას. ღამე კი მარგარიტა უკვე მატარებლის ვაგონში იჯდა და ახალ ადგილას მიიჩქაროდა. ამჯერადაც უცაბედად ჩამოხტა გამთბარი მუხლებიდან, ალერსით გულასუყებული, უდრტვინველი და დამოუკიდებელი... რთულია კატის მოშინაურება. .. მისი მინდობაც არ შეიძლება... წარსული ადვილად და უმტკივნეულოდ მოისროლა, როგორც ყოველთვის... უცებ გადაწყვიტა, უცებვე მოისროლა...
... კატები ზურგზე არ ეცემიან...
* * *
მარგარიტა თითქოს გაქვავებულიყო. ხალხის ჩოჩქოლი, აღტაცეული შეძახილები აპლოდისმენტებად გადმოიღვარა. ქალს ლოყები აეტკიცა... შიშნარევმა ბედნიერებამ სისხლი აუდუღა. ბალერინის თუ კატის ნაბიჯებით წინ წაიწია...
გაორებული იყო მარგარიტა. ეს ხმები მას ეკუთვნოდა და არც ეკუთვნოდა... დროდადრო მუჯლუგუნებით სწევდნენ განზე... ის კი ერთ ადგილზე ღელავდა ხალხის დინებაში. იდგა მარგარიტა და საკუთარ ორეულს თვალებში ჩასცქეროდა. ცრემლით ავსებოდა მიმქრალი მზერა. მომჩვარული ნიკაპი ძლივს შესამჩნევად უცახცახებდა. რამდენჯერმე უნებურად ასწია დაძარღვული ხელი, შორიდან მიუალერსა პორტრეტს, რომელმაც თითქოს მიტოვებული ბავშვივით მოძებნა ნახევარი საუკუნის შემდეგ... თითქოს აქ, ახლა, მხოლოდ მის სანახავად გაჩნდა... ქარაფშუტული და ნამდვილი სიყვარულის უნებური ნაყოფი... ახლა უხმო საყვედურივით შესცქეროდა მუზეუმის კედლიდან... რა უცნაურად ასრულდა მარგარიტას ოცნება – უკვდავება და ახალგაზრდობა შეეხო უხრწნადი კიდით... ბებერი გული აუჩქროლდა. რა ზუსტად დაუხატავს ნიკოლას... რა კარგი იყო, სავსე გულ-მკერდით და წვრილი წელით... რა საოცარი თვალები ჰქონდა, რა ტუჩები... რატომ არ მოეწონა მაშინ... ალბათ, იგი კატას ელოდა და ნიკოლამ ქალი დახატა... რა იცოდა ამ უცნაურმა კაცმა ნეტავ, მარგარიტა რომ სოფელში წამოჩიტდა და გულიც იქ დატოვა. როგორ მიხვდა ნიკოლა, რა ტკივილამდე უყვარდა სივრცე... ვინ ასწავლა ტრიალი მინდვრის სურნელის ხატვა, ან სად შენიშნა, რომ ცა მხოლოდ დილაობითაა ასე გულისშემძვრელად ლურჯი... ნამდვილად იცოდა ნიკოლამ – დილა მას შემდეგ შეჯავრდა, როცა პირველად მამლის ყივილის ნაცვლად ავტომობილის საყვირებმა გააღვიძა. .. და ეს თაიგული ხელში, თითქოს დაბევებული ზურგსუკან მოტოვებული სივრცეებისგან... ახლაღა იგრძნო მარგარიტამ, რატომ მოუფინა ნიკოლამ ვარდებით გზა. .. ის ამ სურათიდან ახლა სცენაზე გადახტება, რევერანსს გააკეთებს და ისევ კატად იქცევა... მთელს ცხოვრებასაც თითის წვერებზე გაივლის... ეს საცეკვაო კოსტიუმი ნებაყოფლობით ბორკილად ადევს... ჰო, უყვარდა სცენას მარგარიტა... ათამამებდა და ეალერესებოდა ფაფუკ ზურგზე, თუმცა მანაც ვერ მოიშინაურა ბოლომდე...
ხალხის ჩოჩქოლმა გამოაფხიზლა. გამოფენაზე ბევრი იყო ნიკოლას სურათები.
– გენია...
– საოცრება...
მარგარიტას პორტრეტთან განსაკუთრებით დიდხანს ჩერდებოდნენ.
– ხომ იცით, ეს ქალი ფრანგი ყოფილა...
– მხატვარმა ყვავილების ზღვა აჩუქა, მან კი საჩუქრებზე გააკოტრა და მიატოვა...
მოხუცი ხალხს შეერია, გამვლელებს სახელოში მსუბუქად ებღაუჭებოდა, თუმცა ყურადღებას არავინ აქცევდა...
მარგარიტას თვალები უბრწყინავდა: „ეს, იცით, მე ვარ... ეს მე ვარ“, – ჩურჩულებდა სადღაც სივრცეში.
2004

ბარათი გალატეას

თეთრი გოგი

         _ ქალბატონო! ერთი წუთით, ქალბატონო!

ქალბატონი, როგორც იქნა, სახით ჩემსკენ ტრიალდება, რაღაც გაოგნებით თუ უნდობლად მიყურებს. ალბათ, ასე რომ მივმართე, იმიტომ. რა ექალბატონება აბა, ერთი სოფლელი ხანშიშესული დედაკაცია, საკმაოდ მოტეხილი ფიზიკური შრომისგან. წინ ჟანგიან ურიკას მიაგორებს, ნაგვით სავსე პარკებით გაძეძგილს. ხევში მიაქვს გადასაყრელად. დგას, ძვალმსხვილი ხელების დოინჯით, მელოდება, როდის მივუახლოვდები უცხო კაცი და ვის ვიკითხავ.

_ გამარჯობათ... ვერ მიმასწავლით, თეთრი გოგი სად შეიძლება ვნახო?

ხმას არ იღებს. მიყურებს. უკვე მიხვდა, ვისაც ვეძებ, მაგრამ არ ჩქარობს. მათვალიერებს. ვარაუდებს ადგენს, რისთვის შეიძლება თეთრი გოგი დამჭირვებოდა. ძალიან მყარი ნერვები აქვს. ას წელს მიატანს, მიუხედავად საწყალი შეხედულებისა. წყნარად მოკვდება თავის ლოგინში, შვილთაშვილებით გარშემორტყმული.

იმდენად აღარ ცხელა, მაგრამ დასიცხული ვარ მგზავრობის შემდეგ, სულ სველი, დაღლილი. ავტობუსმა საშინელ გზებზე იჯაყჯაყა, ისე რომ ეს ქალი ნელ-ნელა მაღიზიანებს.

_ არ იცნობთ? _ ვეკითხები.

_ როგორ არა, _ დინჯად ამოღერღა როგორც იქნა. _ ჩვენი მწყემსია.

_ ვიცი, _ მოუთმენლად ვამბობ. _ სად შეიძლება ვნახო?

_ სხვა სად უნდა ნახო. საძოვრებზე ჰყავს ახლა ფარა.

ქალი ისევ დადუმდა და რატომღაც ნიშნისგება დავიჭირე მის მოცბიერო თვალებში.

არა, უკვე ნერვებს მიშლის.

_ როგორმე ამიხსენით რა, როგორ მივაგნო. აუცილებელი საქმე მაქვს.

ქალი გამოცოცხლდა. ის, რომ აუცილებელი საქმე მაქვს თეთრ გოგისთან, არ უკვირს. იმის ინტერესი კლავს, ნეტა რა საქმე. მიყრუებული სოფელია, ღარიბი მოვლენებითა და სანახაობებით. მესმის.

_ მასე ვერ მიხვდები. ბიჭს გაგაყოლებ, ჩემს შვილიშვილს.

გადასარევია. მართალია, იმედი აქვს, რომ ბიჭს მერე დაკითხავს, მაგრამ რაც მთავარია, ბოლო პუნქტს ვუახლოვდები. ქალი თავის ურიკას შუა გზაზევე ტოვებს და საწინააღმდეგო მიმართულებით მივყავარ.

სანამ კუს ნაბიჯით მიზოზინე ქალს ცმუკვით მივდევ, იმაზე მეფიქრება, საერთოდ თუ ღირდა ამოდენა მანძილის გამოვლა. ისევ იმით ვიმშვიდებ თავს, რომ ცდა ბედის მონახევრეა და ყველაზე მიზერული შანსის გამოყენებაც გამართლებული. ის, რაც გოგიზე გამიგია, რის გამოც ვეძებ, შეიძლება არც არაფერში გამომადგეს, შეიძლება, რაღაც-რაღაცეების გარკვევაში დამეხმაროს. რაღაც აზრისკენ მიბიძგოს. გამოსავალზე ალბათ ლაპარაკიც ზედმეტია, თუმცა ვინ იცის... ისე მძიმედ მაქვს საქმე, ყველაფერზე ვარ წამსვლელი, ოღონდაც ცოტათი, სულ ცოტათი მაინც აიხადოს ფარდა, ფარდის კიდე. იქნებ დავლანდო მაინც რაღაც  მაშველი რგოლი, ჩემს ჯაჭვს რომ შეკრავს, რომელზეც მძიმე ჯვარი მკიდია...

შვილიშვილი გალეული მაღალი მოზარდი აღმოჩნდა. აღფრთოვანება ნამდვილად არ გამოუხატავს ბებიამისის დავალებაზე, ჯიქურ ამომხედა უკმაყოფილო მზერით. თუმცა უცხო კაცს ხათრი ვერ გამიტეხა და გამომყვა. უხმოდ მივდივართ, ბიჭი, თავის ფიქრებში გართული, რაღაც მელოდიას უსტვენს. ნახევარ საათზე მეტი გავიდა. თავისი გრძელი ფეხებით იმხელა ნაბიჯებს დგამს, ძლივს ვეწევი. მთის ბილიკს რომ ავუყევით, სერიოზული დაღლა ვიგრძენი. გარშემო მთის ბუნების სილამაზის აღქმის თავიც კი არ მაქვს.

როგორც იქნა, თეთრად გაფანტული ფარა გამოჩნდა. მწყემსი შორიდანვე ჩანს. ხის ქვეშ წამოწოლილი ეწევა. სანამ ვუახლოვდებით, თვალს არ გვაცილებს.

_ გოგი ძია, აი, თქვენ გიკითხათ და... _ მოვალეობის კეთილსინდისიერი შემსრულებლის გამომეტყველებით ბიჭი იქვე, მის გვერდზე დაეშვა, ნეტარებით გაიშხლართა, რაღაც ბალახის ღერო მოწყვიტა და კბილებშორის მოიქცია. ორივე კითხვის გამომეტყველებით შემომცქერის.

_ გამარჯობა, _ ვამბობ.

_ გაგიმარჯოს, _ მეპასუხება მწყემსი.

შევკრთი.

მძაფრი სუნი სულს მიხუთავს.

ვუყურებ და გული მეკუმშება. მაინც ძალას ვიკრებ. მიჩვეული ვარ ამას, რაც გინდა თქვი.

ორმოციოდე წლის იქნება. ალბინოსია, ახლომხედველ მოწითალო თვალებს ჭუტავს და ისე მათვალიერებს. ძალიან მოკლედ შეკრეჭილი თმა თითქმის იმავე სიგრძისა აქვს, როგორც გასაპარსი წვერი. ბიჭს გავხედე. მიყურებს, ბალახის ღერს ღეჭავს და ისეა წამოწოლილი, აზრადაც არა აქვს ჩვენი მარტო დატოვება. ისევ მერევა ბრაზი.

_ მე თბილისიდან ვარ... თქვენზე მსმენია... მზიასგან... მზია გახსოვთ? ასე თქვა, ვემახსოვრებიო...

ალბინოსი გაშრა. წამით მეტყველების უნარიც კი დაეკარგა.

_ როგორ არ მახსოვს...

თითქოს ერთი ხელის მოქნევით ჩამოიგლიჯა დაძაბულობა.

_ მზია... როგორაა, რას შვება... _ დაბნეულად მეკითხება, წამოჯდა, სახე გამოუცოცხლდა. აშკარად ღელავს, იღიმება, მეჩხერი კბილები ყვითლად უელავს სითეთრეში.

_ კარგადაა. ორი შვილი ჰყავს, სკოლაში დადიან უკვე.

დაუფიქრებლად ვთქვი. ალბინოსი ჩაქრა. შუბლზე ნაოჭმა გადაურბინა.

_ კარგი გოგოა მზია ძალიან. ხომ ბედნიერია?

_ კი, კი...

ისევ სიჩუმე ჩამოწვა. ბიჭს გავხედე. ისევ ღეჭავს ბალახს და თვალს არ მაცილებს. კარგადაა დარიგებული ბებიამისისგან.

_ თქვენთან აუცილებელი საქმე მაქვს, _ ყოყმანით დავიწყე.

ალბინოსმა ამოიხვნეშა. სიგარეტის ნამწვი მოისროლა.

_ რა არის იცი... აღარ ვწინასწარმერტყველობ... დიდი ხანია უკვე, წლებია. შევეშვი მაგას.

ბიჭი ნიშნისგებით ღეჭავს ბალახს და გამომცდლად შემომცქერის.

_ სხვა რამე მაინტერესებდა... – ვიწყებ და სიტყვა მიწყდება. სხვა შემთხვევაში ვეტყოდი ადამიანს, თუ შეიძლება, მარტო დაგვტოვეთ-მეთქი, მაგრამ ეს ხმასაც არ გამცემს, გააგრძელებს ძროხასავით ბალახის ღეჭვას, დიდი-დიდი, მხარი ინაცვლოს.

ალბინოსმა ჩაიცინა. ბიჭს გახედა.

_ რა, თენგოანთ გოგო დაბრუნდა ქალაქიდან? _ ჰკითხა. ბიჭმა უცნაურად შეხედა.

_ რა ვიცი, არ უთქვამს, როდის ჩამოვა.

_ ჩადი, ინახულე, _ დარწმუნებით ჩაილაპარაკა ალბინოსმა.

ბიჭი სიზმარეულივით ადგა, არც დაგვემშვიდობა, ისე წავიდა თავისი ჩქარი ნაბიჯით. თეთრმა გოგიმ ახლა მე შემომხედა გამჭოლად.

_ მზიას ახლობელი ჩემთვის ძმასავითაა.

მის შორიახლოს ვიკალათებ. შფოთი მეძალება. ვცდილობ, მძაფრ სუნს ყურადღება არ მივაქციო. მაინც ვერაფერს შევცვლი.

_ შენი ვინაა? _ თავს არ წევს, ისე მეკითხება.

_ ჩემი კარგი მეგობარია...

აღარაფერი უკითხავს. მელოდება. ეს ოხერი, ლაპარაკიც რომ არ მეხერხება საერთოდ...

_ ისა, _ ვეუბნები, _ რაღაც კითხვები მაქვს თქვენთან....

_ ”თქვენ” და ეგეთები არ გამაგონო. “შენ” მითხარი.

_ კარგი. მზიამ მითხრა რაღაც-რაღაცეები და...

ალბინოსმა ცერად გადმომხედა.

_ თქვენი ნიჭის შესახებ მომიყვა.

ჩაეცინა.

_ ნიჭის... ნიჭი კი არა, ბორკილებია... რა შავ ქვად მინდოდა...

_ რა არის, იცით... ძალიან მაინტერესებს პარანორმალური მოვლენები... მათი ახსნა...

_ რა ახსნა, _ ალბინოსი აშკარად ვერ იყო ხასიათზე, _ რა ახსნა უნდა მოუძებნოს ამას ადამიანმა.

ვგრძნობ, ალაპარაკდა. მზიამ თქვა, ძალიან ენაწყლიანიაო. მთავარია ერთი დაიწყოსო.

_ მითხარით რა, ეს პირველად როგორ იგრძენით...

ალბინოსმა სივრცეს გაუშტერა თვალი. მომეჩვენა, თითქოს თავის ცხვრებს ითვლისო.

_ პირველად... რაღაც-რაღაცეებს მანამდეც ვგრძნობდი. მეორე კლასში ვიქნებოდი, ზეიმი გვქონდა საახალწლო. ლექსები დაგვირიგეს, “სიტყვები”... თოვლის პაპაც იყო... კლასელი გვყავდა ერთი, გოჩა ერქვა. ჰოდა, ამ ბავშვს ასეთი როლი ჰქონდა, სასაცილო, ზარმაცი ოროსანი იყო ვითომ. დგას ეს ბავშვი და იძახის: სახლში სულ მეჩხუბებიან მშობლები, არ სწავლობო, ესაო, ისაო... “შენ მომიკვდი, შენ არ გაიხარეს” იქით აღარ მესმის არაფერიო... თქვენ იცინით და მე კი რა მაქვს ბედშავს სასაცილოვო... ამასწინათ სიზმარში ღმერთი მეუბნებოდა, ვერა ხედავ, იხრჩობი, ხელი გაანძრიე და გეშველებაო... მე კიდევ სწავლა რომ მეზარება, აბა რა ვქნაო? რაღაც ასეთებს ამბობს ეს ბავშვი. ზეიმის მაყურებლები, _ მშობლები, _ იცინიან, პირები დაფჩენიათ...

შევხედე, კაცო, და უცებ რას ვხედავ. ამ ბავშვს თავზემოთ ლურჯი სვეტივით ადგას და, ეს სიტყვები, როგორც წყალში ჰაერის ბუშტები, ისე არ ადის ქვემოდან ზემოთ?! თითქოს წყალში ლაპარაკობდეს. ადის და რაღაც მუქ ღრუბლად ადგება. ვუყურებ და შიშისაგან ტირილი მინდება. მეთქი, რა ხდება. სხვებს გადავხედავ _ არავინ არაფერს ამჩნევს. იცინიან, ტაშს უკრავენ. სიტყვები კი ასდის და ასდის ჰაერის ბუშტებად თავსზემოთ... ულაგდება და ულაგდება ღრუბლად... ვერ ვინძრევი, ვერაფერს ვამბობ. მასწავლებელი თვალებს მიბრიალებს, უცებ მივხვდი, რომ ჩემი ლექსის ჯერია. ლექსი კი არა, გული მაქვს ამოვარდნაზე. დავიწყე ტირილი. ყველას ეგონა, ლექსი დაავიწყდაო, მაშინვე სხვა ბავშვით შემცვალეს. ვდგავარ, ვკანკალებ და ვტირი. გაქრა არადა ლურჯი სვეტი. მასწავლებელი ისევ მიბრიალებს თვალებს. ზეიმის შემდეგ, ჩხუბი რომ დამიწყო და სვეტზე ვუთხარი, კეფაში წამომარტყა, სისულელეებს ნუ ბოდიალობ და წესიერად დაიზეპირე ხოლმეო ლექსები...

...ეს გოჩა, უკვე სკოლას ვამთავრებდით, ტბაში დაიხრჩო... თითქმის ნაპირთან... ფეხზე წყალმცენარე შემოეხვია, ჩაითრია. ერთი რომ გაეფართხალა, გასცურავდა, არაფერი მოუვიდოდა, მაგრამ შიშისაგან გული გაუსკდა. მანამდე ცოტა ხნით ადრე ატეხილი იყო, მეო, მალე მოვკვდებიო, იმეორებდა. ვხედავდი, როგორ ადგებოდა სვეტი თავზე და როგორ ცურდებოდა ზემოთ ჰაერის ბუშტებად მისი სიტყვები, ვეხვეწებოდი, მასე ნუ ლაპარაკობ-მეთქი, და ეცინებოდა, კაი, ვხუმრობო. მართლა ასე ფიქრობდა, თვითონ წამითაც არ სჯეროდა, რასაც ამბობდა.

ეგ იყო პირველი.

რა ვიცი... მალევე მაგ ზეიმის შემდეგ ასეთივე სვეტი მეზობელს შევნიშნე თავზე. ვისთანაც ჩხუბობდა, იმის შვილს წყევლიდა, ნეტა რა პირით... ღრუბელი შეეკრა თავზე და, გაქრა სვეტი, კაცო... იმ დღის დაბინდებამდე თავისივე შვილმა ხელი მოიტეხა... სწორ ადგილზე წაიქცა და ან როგორ დაეცა ეგრე... ბავშვობაში ბებიებმა იცოდნენ ხოლმე თქმა, ვიღაცის სიტყვა რომ ახდებოდა, “ამინ”-მა ჩამოიარაო. რა ვიცი, ვის სად დარაჯობს ეს “ამინი” და... მერე მაგ სვეტს ზოგჯერ ვხედავდი ხოლმე, ხან ვის დაადგებოდა თავზე ზემოთ-ზემოთ მცურავი ბუშტებით, ხან ვის. ერთი-ორჯერ ეს რომ ხმამაღლა ვთქვი, საცინლად ამიგდეს. ვერა ხარო შენ მთლად ჭკუაზე...

მერე, ერთხელ, ახალგაზრდა ქალი დაიღუპა, ჩვენი ნათესავი... ჩვეულებრივ, როგორც ხდება ხოლმე, დავიტირეთ, დავკრძალეთ. მეორე დღეს ავედით სასაფლაოზე და, ვხედავ კაცო, მის საფლავზე ლურჯი სვეტია, ზემოთ ჰაერის ბუშტები მიცურავს და წითლად ვარვარებს თითქოს... ვეცი ამის ქმარს, არიქა, ქალი ცოცხალია, ცოცხლად დავმარხეთ-მეთქი. გიჟი ხარო, გაბრაზებით შემომიძახეს აქეთ-იქიდან, მაგრამ ისე ავღელდი, ისე დავიჟინე, ქმარი სულ მოიღვენთა, ქალის დედამ კი ქვა ააგდო და თავი შეუშვირა, ამ კაცის მჯერაო და აქედან არ წავალ, სანამ საფლავს არ გათხრითო. ერთი ამბავი ატყდა. ბოლოს, მაინც გათხარეს საფლავი. თან ისე მიყურებდნენ, მივხვდი, თუ შევცდი, იმ ქალს მეც მიმაყოლებდნენ. გათხარეს და, მართლა ცოცხალი არ ყოფილა ის ბედიანი! საღათას ძილი დამართვნია, რაღაც ავადმყოფობა სჭირდა თურმე. ცოცხალ-მკვდარი ამოიყვანეს... ის ოჯახი დღემდე ჩემზე ლოცულობს, მაგრამ ხალხმა ალმაცერად დამიწყო ყურება. თუმცა, იმის შემდეგ, რასაც ვამბობ, მიჯერებენ, მაგრამ... როგორ გითხრა... რასაც თვითონ უნდათ, იმას. წვრილმანებს. აი, როცა ვეუბნებოდი ვინმეს, ნუ იწყევლები, “ამინი” გიდგას გვერდზე-მეთქი, ეგრევე შეშინებული ჩუმდებოდა. ზოგჯერ ტყუილადაც ვამბობდი, ჭირის დღესავით მძულს წყევლა-კრულვა...

თან რა დამემართა მერე... ის თავზე ღრუბელივით რომ ექუფრებოდა ვინმეს, იმას მაშინაც ვხედავდი, სვეტი რომ არც იყო. მიდის, ვთქვათ, კაცი, და თავზე იმოდენა სიმძიმე მოაქვს. შეხედავ, კაი, მშრომელი კაცია, ბუზს არ ააფრენს, რამ დაუგროვა ეგ შავი ჭირი-მეთქი. რას გაიგებ, ვის როდის რა  აქვს აგროვებული. ზოგჯერ მარტო სიტყვებიც კმარა, არა თუ საქმე. ეტყვი და იწყენს, შენს თავს მიხედეო, მოგიბრუნდება. ზოგჯერ გულში ჩახედვა გეზარება ადამიანს, ბნელა გულში საერთოდ. ერთი მყარი ციხესიმაგრეა კაცი, რასაც უნდა, იმას უშვებს გარეთ, შიგნით კი, დარაბებდახურულში, ვის შეახედებს. რა იცი, რა ხდება იქ. ქალი ხომ საერთოდ. ქალისა რას გაიგებ. ხშირად თვითონაც ვერ დაულაგებია ის ციხესიმაგრე. უყრია მასე უწესრიგოდ გრძნობები, სურვილები... ზოგჯერ ისიც ვერ გაუგია, რა უნდა, და მაგის დამალული ხომ საერთოდ ვერ ნახავს მზის სხივს... არა, სხვის გამჟღავნებულს ფარღალალად ანიავებს წუთისოფელში, თავისასაც ზოგჯერ... ზოგჯერ კი ცხრაკლიტულს დაადებს ისეთს, ადამიანის აზრიც ვერ მისწვდება...

რა გამახსენდა...

ერთხელ ცხონებული დედაჩემი მურაბას ხარშავდა. ოთახი ბუზებით გაივსო. აბა რა იქნებოდა... დედაჩემმა ჩვარი მოიმარჯვა და გარეთ გაყრა დაუწყო, არ ეცალა მათ სადევნად. ვერ გაყარა, კაცო... ისე ოსტატურად იმალებოდნენ, ზოგი ჭერზე, ზოგი კუთხეებში, იწვალა, ვერ მოერია. ტკბილის სუნს იყვნენ მიწებებულნი, ტკბილი ეგულებოდათ იმ ოთახში. ხოდა დახურა მაშინ ფანჯარა და დიდი ხოცვა-ჟლეტა დაატრიალა. რა ვიცი, შეიძლება ცუდ მაგალითს ვამბობ... სცადე, უთხარი ვინმეს, სხვის ცოლთან ნუ დადიხარ, შენი იკმარეო... ტკბილზე მიფრინავს... სულ არ ფიქრობს თავის გაღწევაზე... ან ქურდს უთხარი შენი იმყოფინეო, დაგიჯერებს? ეგრეა, სანამ ფანჯრები ღიაა, ვერ ელევი ტკბილ სურნელს, ჰაერში რომ ტრიალებს და პირის ჩატკბარუნების იმედით გავსებს... სურნელი კი რაა, ა, მოკიდე ხელი, დაიჭერ? მერე, ფანჯრები რომ იკეტება და ხოცვა-ჟლეტა იწყება, გვიანია. ამიტომ გავჩუმდი, არავის აღარაფერს ვეუბნებოდი. დავინახავდი ზოგჯერ ღრუბელს რომელიმე თავზე და გავივლიდი წყნარად...

...რა ვიცი, კიდევ რისი გაგება გინდა? რა გითხრა მზიამ?

_ მხოლოდ ის, რომ უცნაური ნიჭის წყალობით შეგიძლიათ ადამიანის ბედი იწინასწარმეტყველოთ...

ალბინოსს ჩაეცინა.

_ არაა მთლად მასე. რაღაცეებს გამოვიცნობ ხოლმე, მაგრამ მერე, რაც უნდა ვთქვა, ხალხს ყველაფრის სჯერა, როცა რამე უბრალოზეა ლაპარაკი. ვთქვათ, ქალაქიდან ჩამოსულ თენგოანთ გოგოზე... მართლა ჩამოსული რომ დახვდეს, ძალიან გამიკვირდება თვითონაც... მაგრამ ის რომ ვუთხრა, თენგოანთ გოგოს თავზე მძიმე ღრუბელი ადევს და თავი დაანებე-თქო, არ დამიჯერებს. უყვარს ძალიან, პატარაობიდანვე... ეგრეა ადამიანი, იმისა სჯერა, რაც უნდა და ეადვილება, არც ვეუბნები ამიტომ... შენ მარტო ამისთვის იარე ამოდენა გზაზე, რომ ეს ჩემი ამბავი მოგესმინა?

_ კი. ჩემს ღრუბელზე რას იტყვი, _ გული ამიჩქარდა.

თეთრმა გოგიმ თვალი თვალში გამიყარა, მერე თავის სიგარეტს დასწვდა.

_ აკი გითხარი, ყველას და ყველაფერს კი ვერ ვხედავ... შენსას ვერ ვხედავ. მართლა. მზიას გამოგზავნილს არ მოგატყუებ.

გააბოლა. მიყურებს. ისევ მეკუმშება გული.

უცებ ერთმა აზრმა გონება გამინათა.

_ კიდევ რა მითხრა, იცით, მზიამ? ძალიან მიყვარდაო მაშინ...

თვალს ვარიდებ. არ მინდა, ამხელა ტყუილის შედეგებს შევეფეთო მის სახეზე...

გაოგნებულს ვემშვიდობები და დაღმართზე თითქმის ჩავრბივარ.

ამაოდ მივლია.

ამას სხვანაირად ჰქონია.

მე ვუყურებ კაცს და უბრალოდ ვგრძნობ, რამდენ ხანს იცოცხლებს.

საშინელებაა.

ვგრძნობ, რითი მოკვდება.

თითქოს რაღაც ხმა მეუბნება.

რატომ, კაცმა არ იცის.

თუ დღეებზეა ლაპარაკი, მძაფრი სუნი მცემს, გალაქული ხის. ზოგჯერ მოულოდნელადაც მცემს და მეორე დღეს რომელიმე ახლობლის სიკვდილის ამბავს ვიგებ...

... იქნებ, ღირდა მეთქვა?

არა, რა აზრი აქვს.

მაინც აიღებს იმ თოფს გასაწმენდად და მაინც გაუვარდება შემთხვევით ტყვია.

როგორც კი მივუახლოვდი, გალაქული ხის სუნმა კინაღამ დამახრჩო.

იმიტომ მოვატყუე, მზიას უყვარდი-მეთქი. მინდოდა, ერთი დღე მაინც იაროს ბედნიერმა, სანამ ბრმა ტყვია იმსხვერპლებს მოულოდნელად.

შუბლზე ცივ ოფლს ვიწმენდ.

თეთრ კაცს გავურბივარ. მის ირგვლივ გალაქული ხის სუნს, ჩემს გარდა რომ ვერავინ გრძნობს.

საკუთარ თავს სად გაექცევი?!

...მაინც რას ველოდი მისგან...

...ღრუბელი თავზე. დაჟინებული გაფრთხილება... წყევლა და სიტყვა... სიავე და სიკვდილი... ნიუტონის მეორე კანონი _ ქმედება ყოველთვის უდრის უკუქმედებას.

ნულზე გამრავლებული სათუო სიამოვნებანი...

რა იოლი სათქმელია “სხვა რა შეგვრჩება” ამ გამრავლების მომენტში...

...რა საზარელი სიცივეა ამ ტოლობის ვითომ შორეულ მეორე ნაპირზე...

ციხესიმაგრეში შეღწეული მძლავრი სხივები, დანაგვიანებულ კუნჭულებს რომ გაანათებს როდესღაც...

...სოფლის შარაზე გავდივარ. წეღანდელი ნაცნობი ბიჭი გზაზე ზის. მე მელოდება.

_ გაარკვიე, რაც გინდოდა? _ მიღიმის ყალბი ღიმილით. ცნობისმოყვარეობა და სიბრაზე კლავს, იმიტომ რომ თენგოანთ გოგო მართლაც არ ჩამოსულა. თეთრ კაცზე და ჩემზე იბოღმება. ბოლო ცდაა, რამე გაიგოს.

აქ, მიყრუებულ სოფელში, ყველაფერი სანახაობაა...

ემოციების სიმწირისგან ყველაზე უარყოფითი ემოციაც გულისსიღრმისეული დაგემოვნებისთვისაა განწირული...

ვუთხრა?

არა?

...ვეტყვი.

_ მოდი აქ.

ხალისით მიახლოვდება.

_ მისმინე და კარგად დაიმახსოვრე. თენგოანთ გოგო არ მოიყვანო ცოლად, ეგ შენგან უჩუმრად სხვასაც ეფიცება სიყვარულს. თუ მოიყვან, ის სხვა ორივეს დაგხოცავთ, ძალიან გიჟია... ერთი კვირაც არ გავა... მაგრამ რა აზრი აქვს, მაინც მოიყვან...

ბიჭი პირდაღებული მიყურებს, სიბრაზისგან სახე ალეწვია...

გვერდს ვუქცევ...

ჩემ გზას მივუყვები...

                               * * *

სხვენიდან ჯერ ფეხები გამოჩნდა, მერე ზურგი, ბოლოს თეთრი თავი. კაცი ფრთხილად ჩამოვიდა ხის კიბიდან, იქვე მდგარ სკამზე ჩამოჯდა. დაბნეული გამომეტყველებით დასჩერებოდა ძველებურ მძიმე თოფს, ძლივს რომ მიაგნო დიდი ხნის დაულაგებელი სარდაფის უწესრიგობაში. აკანკალებული თითები ხელნაჭედ ვერცხლს გაუსვა, მოეფერა. სიზმარეულს ჰგავდა, გათიშული მზერით და ზანტი მოძრაობებით. მოჭუტული უფერული თვალებით კარგა ხანს ათვალიერა იარაღი. ვინმეს ეგონებოდა, ახლა მთელ თავის უცხო ახლობელ წინაპრებს სწვდებაო ფიქრით. მაგრამ თეთრი კაცი ახლა მხოლოდ თოფს ხედავდა და მის იქით სხვას ვერაფერს...

...სულ სხვაგან იყო აზრებით.

მუქთმიანი ხუჭუჭა გოგო ახსენდებოდა, ბრიალა თვალებიანი. ცდილობდა, მისი ორი ბავშვი წარმოედგინა, ალბათ, დედასავით ხუჭუჭა და თვალებბრიალა...

...ქალისას რას გაიგებ...

...უყრია უწესრიგოდ გრძნობები, სურვილები...

...ზოგჯერ ისიც ვერ გაუგია, რა უნდა...

...უყვარდიო მაშინ...

უყვარდიო?!

ეს წითელი თვალები უყვარდა? დაბადებიდან ჭაღარა თმა?

...და ამ წითელმა თვალებმა ეს არ დაინახა?

...არ დაიჯერა?

და ახლა სხვა კაცის ორი შვილი სკოლაში დადის... აბა ცხვარში ხომ არ ივლიდა... მზია... არა, არ ივლიდა ცხვარში... არ უნდა ევლო... ყველაფერი სწორია... მაგრამ როგორი მძიმეა ყველაფერი...

როგორი მძიმე ყოფილა ყველაფერი...

ახლაღა აღიქვა რატომღაც, ამ თბილისელთან შეხვედრის მერე...

იმ ბოლო ფრაზის მერე, წასვლის წინ რომ ესროლა...

ზოგჯერ გულში ჩახედვა გეზარება ადამიანს.

ბნელა გულში საერთოდ...

...ოხერი, ხელები უკანკალებს, კაცო, თუ რაშია საქმე...

რას იტყვიან...

რას იტყვიან და გაუვარდაო შემთხვევით, რა უნდა თქვან... წმენდდაო და გაუვარდა...

...რა უნდა თქვან...